Stel je de jaren ’70 voor. De tijd van corduroy broeken, soepjurken, lange haren en baarden. De tijd waarin we zittend op de grond, hangend op wat kussens en bij kaarslicht de casuïstiek bespraken. Ook de tijd waarin je als vanzelfsprekend op de bres ging voor je cliënt. Het waren de hoogtijdagen van de verzorgingsstaat. Dus als een cliënt vrijkwam na een gevangenisstraf dan ploos je samen de krantenadvertenties uit op zoek naar een kamer. Vervolgens ging je mee om de kamer te bezichtigen, onderhandelde met de verhuurder over de huurprijs en hielp met de verhuizing. Na afloop plofte je samen neer op een terras om onder het genot van een biertje het toezichtsgesprek te voeren. Die tijd dus.

Ik was begin twintig en kwam vers van de sociale academie. Nog maar net reclasseringsmaatschappelijkwerker. Zo heette dat. Een van mijn eerste cliënten kan ik me nog goed herinneren. Het was een uitzonderlijke zaak. De meeste cliënten van de reclassering hadden lichte vergrijpen op hun naam staan. Niet deze meneer. Ik zie hem nog voor me, een kleine magere man van ver in de 60 met grijs haar, een wat treurig verdrietig uitziende man. Huilend beschreef hij een ongelukkig huwelijk waarin hij constant gekleineerd werd door zijn vrouw. Jarenlang werd hem ingepeperd dat hij niets voorstelde, dat hij zich niets in moest inbeelden, hij was een miezerig mannetje. Hij slikte alles, tolereerde haar denigrerende opmerkingen.
Het was de avond voor hun 50^e huwelijksdag. De volgende dag stond een feest gepland. Alles was geregeld, een zaal gehuurd, gasten uitgenodigd. Die avond ontstond er ruzie, iets over de vriend die ze erop nahield. Het was de druppel. In een opwelling van woede griste hij de kristallen asbak van tafel en sloeg op haar in. Jarenlange hoon leidde tot deze uitbarsting. Hij sloeg haar dood.

Familie van beide zijden bevestigden zijn verhaal. Ik schreef een empathisch en begripvol voorlichtingsrapport. Het was immers ook een tijd waarin oorzaken vaak werden gevonden in de sociale omgeving, een gebrekkige opvoeding, de maatschappelijke omstandigheden. Desnoods kreeg het kapitalisme de schuld. Kortgezegd je kon er zelf niet zoveel aan doen.
Ik zette in op detentiefasering en resocialisatie. Hij kwam er genadig vanaf. Er werd weliswaar een gevangenisstraf opgelegd maar als snel werd hij geplaatst in een voorziening. Ik bezocht hem tijdens zijn detentie. Zo ook tijdens zijn verblijf in de voorziening en nog enkele jaren daarna. Na deze gewelddadige uitbarsting was er verder niet zo heel veel aan de hand en was het een vrij eenvoudig toezicht.

Reclasseringswerker Reclassering Nederland